Guten Morgen, Musa!

Autor: R. Nikolić

Keln, početkom jula 2024. godine

U polupraznom gradskom autobusu na liniji 136 u Kelnu, u jednoj od prometnijih ulica – Duriner štrase (Dürener Straße), jednog julskog prepodneva 2024., mladi bračni par (možda od 20 do 25 godina) tamnije puti, nagnuo se nad kolicima u kojima je dremuckala beba (od oko tri meseca). Autobus se lagano približavao stanici kod klinike Svete Elizabete (St Elisabeth Krankenhaus), a mlada žena je glasno i radosno rekla bebici: “Guten Morgen, Musa”!

Sišli su na toj stanici, jer su, očigledno, išli u posetu lekaru…

No, ta simpatična scena u kojoj je majka svom Musi poželela dobro jutro, jer se, očigledno, rodio u Nemačkoj nekoliko meseci ranije, samo je potvrda svakodnevice ukojoj, u ovoj najvećoj evropskoj ekonomiji živi mnogo stranaca, odnosno ljudi koji imaju migrantsko poreklo. Stranci se, uglavnom, lako prepoznaju… (da ostanemo samo na toj konstataciji, zbog korektnosti!).

O strancima je nemačka državna statistika (Savezni zavod za statistiku – Destatis) ponudila brojke i procente na osnovu mikropopisa koji je rađen u prošloj godini, a podaci su javnosti dostupni od marta ove godine.

Prema podacima iz mikropopisa, u Nemačkoj živi oko 84 miliona stanovnika (83,87 miliona stanovnika), od kojih čak oko 21 milion (preciznije 21,2 miliona) ima migraciono poreklo (došli u Nemačku posle 1950. godine), dok još 13,9 miliona ljudi ima status stranaca-emigranata koji žive u Nemačkoj, uglavnom zbog slobode izbora mesta boravka i rada unutar Evropske unije. Kada se sve sabere – brojka populacije migrantskog porekla i brojka stranaca koji žive u Nemačkoj, dobija se zbir (oko 35 miliona) koji pokazuje da više od jedne trećine stanovnika Nemačke ima strano poreklo.

Uz ocenu nemačkih demografa iz Savezne agencije za građansko obrazovanje (Federal Agenci for Civil Education/bpb), da će i u srednjem roku udeo lјudi sa migrantskim poreklom nastaviti da raste, statistika je registrovala da je u 2023. godini, 43,1 odsto sve dece mlađe od pet godina u Nemačkoj, imalo migrantsko poreklo.

Ko su najbrojniji stanovnici Nemačke sa migrantskim poreklom?

Nema nedoumice, već godinama, najbrojniji su Turci. Naime, većina lјudi sa migrantskim poreklom dolazi iz Turske i, prema podacima Destatisa, ima ih oko 1,5 miliona. Na drugom mestu su Ukrajinci, kojih po federalnoj statistici ima oko 1,2 miliona, na trećem su Sirijci kojih ima oko 972.000. Slede Rumuni kojih je u Nemačkoj gotovo 910.000, pa Poljaci kojih ima oko 888.000, dok Italijana ima oko 644.000. Prema federalnoj statistici, Bugara u Nemačkoj ima oko 436.000, Hrvata oko 434.000, Avganistanaca oko 420.000, a na desetom mestu su Grci kojih je oko 360.000.

To je prvih deset mesta imigranata u Nemačkoj, prema zemlji porekla, ali ako se lista proširi za još tri mesta, na 11. mestu su Rusi sa oko 308.000 ljudi, pa slede stanovnici sa Kosova kojih je u Nemačkoj gotovo 300.000 i Iračani kojih ima oko 280.000, prema najnovijim podacima iz mikropopisa Destatisa i agencije Statista za 2023. godinu.

Kao pojašnjenje zašto u Nemačkoj ima najviše Turaka, nemački analitičari navode bilateralni sporazum o radu između dva naroda koji je potpisan tokom 1960-ih godina. “Taj sporazum je razlog što se veći broj turskih imigranata nastanio u Nemačkoj, kako bi se povećala nemačka radna snaga u različitim industrijama”, navode analitičari nemačke federalne agencije BPB. Kao što je poznato, sa SFR Jugoslavijom takav ugovor je potpisan 1968. godine, a iste godine SFRJ je potpisala sličan ugovor i sa Austrijom o odlasku ljudi iz SFRJ na rad u tu zemlju.

Federalni zavod za statistiku Nemačke iz mikropopisa stanovnika ove države sa imigrantskim poreklom, nudi mnogo detalja, među kojima su i  podaci o poslovima koje obavljaju ljudi sa imigracionom istorijom. Naime, doseljenici u Nemačku najviše su zastupljeni na poslovima čišćenja: čak 60% radnika starosti od 15 do 64 godine koji su zaposleni na poslovima čišćenja, imalo je imigraciono poreklo. Posle poslova “čišćenja”, ljudi sa migrantskim poreklom rade najviše u ugostitelјstvu: 46 odsto zaposlenih u ugostiteljstvu ima migrantsko poreklo, a kod kuvarske profesije to je više od polovine (51 odsto kuvara), pokazuje statistika.

Osim u poslovima čišćenja i ugostiteljstva, doseljenici u Nemačku najčešće rade na građevinama ili u uslugama prevoza. Statistika beleži da četiri od deset radnika u građevinarstvu i transportu imaju imigraciono poreklo. Prema podacima Destatisa, u transportnim i logističkim zanimanjima, lјudi sa istorijom imigracije činili su natprosečan udeo svih zaposlenih, sa 38 odsto. Kod profesionalnih vozača transportnih vozila, kao i kod vozača autobusa i tramvaja, udeo je bio skoro 40 odsto. Slično stanje je i u profesijama u građevinarstvu, gde je učešće zaposlenih imigrantskog porekla 40 odsto i u profesijama dizajna enterijera  34 odsto.

Iza građevinarstva i transporta slede profesije lične nege, koje obuhvataju frizere i kozmetičare, a u kojima udeo zaposlenih migranata iznosi 36 odsto. Potom su rangirani zaposleni sa istorijom imigracije u gerijatrijskoj nezi: 30 odsto zaposlenih između 15 i 64 godine su imigracionog porekla. Udeo lekara u humanoj medicini i stomatologiji je nešto manji i iznosi 27 odsto.

U drugim profesionalnim grupama, međutim, zaposleni sa istorijom imigracije su relativno retki. Na primer, samo jedan od 16 zaposlenih na poslovima u policiji, sudu i zatvoru ima imigrantsku istoriju, pokazuju podaci Destatisa. Ali, ako se posmatra ceo sektor svih poslova u Nemačkoj, učešće ljudi sa imigrantskim poreklom u radnoj snazi je 25 odsto.

No, osim ovih podataka federalne nemačke statistike, zanimljiv je detalj koji navodi nemački Centralni registar stranaca (AZR) a koji se odnosi upravo na države Zapadnog Balkana, pa time na Srbiju. Naime, krajem 2023. godine u Centralnom registru stranaca u Nemačkoj evidentirano je oko 419.000 lјudi iz zemalјa van Evropske unije (EU) sa dozvolom privremenog boravka radi zaposlenja. Od toga je krajem 2023. boravilo oko 76.000 nerezidenata, na osnovu takozvane „regulacije Zapadnog Balkana“, kojom su pojednostavljeni propisi za dolazak radnika iz zemalјa Zapadnog Balkana za kojima u Nemačkoj postoji velika potreba. O kakvoj potrebi Nemačke za radnom snagom je reč, najbolje pokazuje podatak da je broj stranih radnika sa boravkom usled zaposlenja, gotovo dupliran u prošlih pet godina. Tako je 2018. godine u Nemačkoj boravilo oko 220.000 radnika sa privremenim boravkom usled zaposlenja, da bi se 2023.broj zaposlenih stranaca u toj kategoriji povećao na oko 420.000 ljudi.

Od onih 76.000 ljudi sa Zapadnog Balkana, koji su boravili 2023. godine u Nemačkoj radi zaposlenja, nemačka statistika beleži da je sa Kosova bio najveći broj – oko 20.000 ljudi. Sa druge strane, ako se pogledaju najnoviji podaci kosovske Agencije za statistiku (od 12. jula 2024.), po kojima tamo živi 1,56 miliona ljudi, a da je prema popisu od pre 13 godina na Kosovu (bez severnog dela) živelo 1,739 miliona stanovnika, jasno je da se Zapadni Balkan prazni. Slično je i sa drugim državama Zapadnog Balkana, pogotovo sa Bosnom i Hercegovinom i Albanijom, a i Srbija nije od toga daleko.

Zato će još dugo važiti: Guten Morgen, Deutschland!