Kretanje nivoa bruto domaćeg proizvoda Srbije od 2008. godine, sa projekcijom do 2028. godine – u tekućim cenama – izraženo u američkim dolarima (Izvor: Statista Germany – global data and business intelligence platform)
Autor: Radojka Nikolić
U narednih pet godina, u regionu Zapadnog Balkana najviše će porasti BDP Sbije – povećanje će iznositi gotovo 50%, sledi Severna Makedonija sa rastom od 36%, pa Crna Gora sa 30% rasta, dok će najgore proći Bosna i Hercegovina koja će ostvariti samo 11,2% rasta. Ali, od zemalja bivše Jugoslavije, najbogatija će (i dalje!) biti Slovenija, čiji će BDP porasti za 28,5% do 2028. godine. Zato će njenih dva miliona stanovnika, mereno BDP-om, imati oko četiri i po puta veći standard nego dva miliona Makedonaca.
Takav zaključak proističe iz procena koje su sačinili nemački statističari (renomirana onlajn platforma Statista), koji su za države gotovo cele naše planete sačinili projekcije rasta bruto domaćeg proizvoda za narednih pet godina. Kao baznu uzeli su 2023. godinu i na osnovu analiza i podataka, procenjivali koliko će iznositi BDP 2028. godine. Ako se posmatraju podaci za države Zapadnog Balkana i nekoliko država centralne Evrope, neke bivše yu-republike i nekoliko država tzv. Istočnog bloka, postaje jasno da će Srbija vrlo sporo dostizati razvijene evropske ekonomije i viši životni standard stanovništva, iako će zbirno povećanje BDP-a u narednih pet godina iznositi 50%. Jer, dok mi rastemo, rastu i drugi i to sa višeg baznog nivoa, pa će nam dostizanje biti sve udaljenije. Na našu veliku žalost, stalno ćemo juriti „pokretnu metu“ i imati niži ekonomski razvoj u poređenju sa našim bližim i nešto daljim ekonomskim okruženjem.
Iz podataka nemačke platforme Statista izabrali smo procene rasta BDP-a u narednih pet godina za sledećih 12 država: Srbija, Hrvatska, Slovenija, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Severna Makedonija, Albanija, Rumunija, Mađarska, Bugarska, Slovačka i Češka. Kao što se može videti iz priloženih grafikona posmatranih država, apsolutni pobednik i najrazvijeniju ekonomiju kroz pet godina imaće Češka čiji će BDP sa sadašnjih 330 milijardi dolara u 2023. godini, porasti za 91 milijardu dolara na 422 milijarde dolara. Iako je to rast od „samo“ oko 28%, u poređenju sa nekoliko država koje ovde navodimo, to će biti gotovo duplo veći iznos BDP-a od Mađarske, ili tri i po puta veći nivo BDP-a od Bugarske ili samo 10% manji BDP od Rumunije koja ima devet miliona više stanovnika nego Češka.
Veoma zavidan nivo ekonomskog razvoja kroz pet godina procenjen je i za Slovačku, čiji će BDP u 2028. godini iznositi 160 milijardi dolara (skok od 22% sa sadašnjih 127 milijardi dolara), za svojih 5,3 miliona miliona stanovnika.
Posmatrano prema broju stanovnika i veličini BDP-a, odmah uz Slovačku je i Slovenija, čiji će BDP 2028. godine iznositi 88 milijardi dolara, što je rast od 28,5% u odnosu na sadašnji BDP od 68 milijardi dolara.
Razvijenost i ekonomski uspon slovačke i slovenačke ekonomije je utoliko veći, ukoliko se uporedi sa najmanje razvijenim ekonomijama Zapadnog Balkana, a to su, prema ovim procenama, ekonomije Bosne i Hercegovine i Albanije. Tako će Bosna i Hercegovina sa BDP-om koji u 2023. godini iznosi oko 28,4 milijardi dolara, kroz pet godina stići tek na oko 31,7 milijardi dolara, što je rast od samo 11,4% za ovu „slojevitu“ državu koja ima oko 3,5 miliona stanovnika. Mogu se praviti razna poređenja, pa evo još jednog: Slovenija, sa oko dva miliona stanovnika, imaće dva i po puta veći BDP od BiH.
Druga članica Zapadnog Balkana koja ima nizak nivo razvijenosti je Albanija. Ona će sa 18,5 milijardi dolara BDP-a u 2023. godini ostvariti rast od 26,6% i stići na 25,4 milijarde dolara 2028. godine, a broji oko 2,7 miliona stanovnika. I tako dalje…
U nastavku navodimo podatke i procene Statista, a sve se jasno vidi i na priloženim grafikonima ove renomirane statističke platforme. Iako su ove procene sačinjene još pre nekoliko meseci, sada su aktuelizovane bledskim forumom (Bled Strategic Forum) koji je održan 28. i 29. avgusta i na kojem je Šarl Mišel, predsednik Evropskog saveta, neobavezno najavio da bi države Zapadnog Balkana, a i još neke uz njih, trebalo primiti u članstvo EU do 2030. godine. Od te izjave se vrlo brzo ogradila Evropska komisija, tj. vlada EU, a iz ovih projekcija o rastu BDP-a u narednih pet godina i očekivanog nivoa ekonomskog razvoja, možda može i biti jasnije zašto je Zapadni Balkan daleko od članstva. Politički okvir da i ne pominjemo. To bi tek „zapaprilo čorbu“.
PROCENE NEMAČKE ONLINE PLATFORME STATISTA ZA RAST BDP-a U NEKOLIKO DRŽAVA ZAPADNOG BALKANA I U NEKIM DRŽAVAMA CENTRALNE EVROPE
Srbija – rast oko 49%: sa sadašnjih oko 70 mlrd. dolara ide na 110,4 mlrd. dolara (povećanje od oko 40 mlrd. dolara – 6,6 miliona stanovnika)
Crna Gora – rast oko 30%: sa sadašnjih 7 mlrd. dolara na 9 mlrd. dolara (povećanje oko 2 mlrd. dolara – oko 620.000 stanovnika)
Severna Makedonija – rast oko 36%: sa sadašnjih oko 15 mlrd. dolara na 20,7 mlrd. dolara (povećanje oko 5,7 mlrd. dolara – dva miliona stanovnika)
Bosna i Hercegovina – rast 11,23%: sa sadašnjih oko 28,4 mlrd. dolara na oko 31,7 milijardi dolara (povećanje od 3,3 milijarde dolara – 3,5 miliona stanovnika)
Albanija – rast 26,6%: sa sadašnjih 18,5 mlrd. dolara na 25,4 mlrd. dolara 2028. g. (povećanje od 6,9 mlrd. dolara – 2,7 miliona stanovnika)
Hrvatska – rast oko 25%: sa sadašnjih 78,8 mlrd. dolara ide na 98,7 milijardi dolara (povećanje od oko 20 mlrd. dolara – oko 3,9 miliona stanovnika)
Bugarska – rast 25,6%: sa sadašnjih 84 milijarde dolara na na oko 121,5 (povećanje oko 40 milijardi dolara – 6,5 miliona stanovnika)
Mađarska – rast oko 22,5%: sa sadašnjih oko 170 mlrd. dolara na oko 220 mlrd. dolara (povećanje 50 mlrd. dolara – oko 9,7 miliona stanovnika)
Rumunija – rast oko 36%: sa sadašnjih oko 350 mlrd. dolara na oko 470 mlrd. dolara (povećanje 120 mlrd. dolara – broj stanovnika 19 miliona)
Slovenija – rast 28,5%: sa sadašnjih oko 68 mlrd. dolara na oko 88 mlrd. dolara (povećanje za 20 milijardi dolara – oko 2 miliona stanovnika)
Slovačka – rast 22%: sa sadašnjih 127 mlrd. dolara ide na oko 160 mlrd. dolara (povećanje za 33 mlrd. dolara – broj stanovnika 5,3 miliona)
Češka – rast 28%: sa sadašnjih 330 mlrd. dolara ide na 422,3 mlrd. dolara (povećanje za 91 milijardu dolara – oko 10,5 miliona stanovnika)
