Početkom aprila 2023. godine u srpskoj medijskoj javnosti, glavna tema su iflacija, rast cena hrane i rast euribora, a time i rata kredita u otplati. Ali, kad se slika proširi na finansijska tržišta u svetu, i uporede referentne kamatne stope, čijim se povećanjem centralne banke bore protiv inflacije, onda se, ni ovoga puta, ne može zaobići slučaj kineske ekonomije.
To se najbolje vidi u biltenu Pregled dešavanja na svetskom finansijskom tržištu, za period od 10. do 14. aprila, koji su pripremili sektori Narodne banke Srbije, a koji je objavljen 21. aprila. Pregledom najnovijih podataka za mart 2023. godine, o referentnim kamatnim stopama i inflaciji, sasvim je jasno da najnižu referentnu kamatnu stopu ima Kina i ona iznosi 4,35%, kao i najnižu inflaciju koja je u martu iznosila samo 0,7%!
Sa druge strane, najvišu referentnu kamatnu stopu ima Mađarska i ona je u martu iznosila 13%, uz prilično visoku inflaciju koja je istog meseca iznosila 25,2%. Ali, najvišu inflaciju od posmatranih zemalja u ovom Pregledu finansijskih tržišta, ima Turska, gde je inflacija neznatno premašila procenat od 50%, uz referentnu kamatnu stopu koja trenutno iznosi 8,5%.
Pregled referentnih kamatnih stopa po državama
U Srbiji je referentna kamatna stopa u martu dostigla 6%, u Češkoj iznosi 7%, u Poljskoj trenutno 6,75%, u Mađarskoj 13%, u Rumuniji 7%, u Turskoj 8,5%, u Rusiji 7,5% i u Kini 4,35%.
Tabela objavljena u biltenu: Pregled dešavanja na svetskom finansijskom tržištu, za period od 10. do 14. aprila, Narodne banke Srbije, objavljen 21. aprila
Pregled stope inflacije po državama
Kao što smo već naveli, najviša stopa inflacije u martu je zabeležena u Turskoj i iznosila je iznad 50%. Sledi Mađarska, gde je stopa inflacije u martu iznosila 25,2%. U Mađarskoj su najveći rast na međugodišnjem nivou zabeležile cene prehrambenih proizvoda (42,6%) i cene struje i gasa (43,1%).
Stopa inflacije u Češkoj je u martu iznosila 15,0% i niža je nego u februaru (16,7%). To je najniži nivo stope inflacije u Češkoj u prethodnih 11 meseci. Na stopu inflacije u najvećoj meri uticale su cene prehrambenih proizvoda i bezalkoholnih pića (23,5%) i cene restorana i hotela (21,2%). Stopa inflacije od 15% zabeležena je i u Rumuniji.
U Srbiji je u martu inflacija iznosila 16,2%, dok je u Poljskoj bila sasvim blizu toga i iznosila je 16,1%.
Međutim, u Rusiji je stopa inflacije u martu iznosila 3,5%, što je naglo obaranje u odnosu na februar ove godine, kada je iznosila 11,0%, što takođe predstavlja ekonomski kuriozitet, imajući u vidu ratni sukob sa Ukrajinom u koji je Rusija uključena.
Ali, još veće iznenađenje izaziva činjenica da je najniža stopa inflacije zabeležena u Kini: tamo je inflacija u martu iznosila 0,7%, što je ispod nivoa iz februara ove godine, kada je iznosila, takođe niskih, tek 1,0%!
Analitičarima i finansijskim ekspertima ostaje za proučavanje kako to uspeva jednoj tako velikoj ekonomiji, kao što je kineska, da ima najnižu inflaciju, verovatno na svetu, i da istovremeno ima najnižu referentnu kamatnu stopu centralne banke. I uz sve to, kineska ekonomija beleži rast industrijske proizvodnje od 2,4% za prva dva meseca (januar-februar) u odnosu na isti period prethodne godine. Pa, neka neko pokuša da prepiše recept…
R. Nikolić
